Azərbaycan xəbərləri
Bəşir Süleymanlıya ölkədən çıxmağa icazə verilmədi
-
Aprelin 14-də keçmiş siyasi məhbus, prezidentin sonuncu əfv sərəncamı ilə azadlığa çıxan Bəşir Süleymanlıya ölkədən çıxmağa icazə verilməyib.
Bu barədə Bəşir Süleymanlı özü AzadlıqRadiosuna məlumat verib:
«Gürcüstandakı qohumlarım ilə görüşmək üçün həmin ölkəyə getmək istəyirdim. Amma Qazax-Sınıq Körpü Gömrük postunda məni saxladılar və dedilər ki, Baş Prokurorluqdan mənim ölkədən çıxmasına qadağa qoyulub».
Bəşir Süleymanlı əfv olunduğunu desə də, heç bir nəticəsi olmayıb:
«Onlara bildirdim ki, istintaq gedən vaxtda ölkədən çıxışıma qadağa qoyulmuşdu. Dedim ki, prezidentin əfv sərəncamı ilə azadlığa çıxmışam. Amma nəticəsi olmadı və məni Gürcüstana getməyə qoymadılar».
Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin icraçı direktoru Bəşir Süleymanlı 2014-cü il mayın 26-da 3 il 6 ay azadlıqdan məhrum edilmişdi. O, külli miqdarda mənimsəmə, qanunsuz sahibkarlıq, vergidən yayınma, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadədə ittiham olunurdu. Bəşir Süleymanlının özü həbsini siyasi sifariş sayırdı.
«Amnesty Internatinal» beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatı B.Süleymanlını «vicdan məhbusu» elan etmişdi.
Bütün xəbərləri izləyin
'Epi' ləqəbli reper Əkbər Novruzlu 30 sutka həbs edilib
"Epi" ləqəbli reper Əkbər Novruzlunun iyulun 16-da saxlandığı bildirilir.
Yerli saytların məlumatına görə, o, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 206-cı (Qanunsuz olaraq narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin istehlakı, satış məqsədi olmadan az miqdarda hazırlanması, əldə edilməsi, saxlanılması, daşınması və ya göndərilməsi) və 510-cu (Xırda xuliqanlıq) maddələri üzrə inzibati qaydada 30 sutka müddətinə həbs edilib. Həbs qərarının Səbail Rayon Məhkəməsində verildiyi bildirilir.
Amma məsələni, hələlik, məhkəmənin özündən dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb.
Sosial şəbəkələrdə isə Əkbər Novruzlunun bir neçə gün əvvəl "Paster" ləqəbli repçi ilə rep deyişməsində hakimiyyətə yaxın şəxslərə məxsus olduğu bildirilən bankların adlarını çəkdiyi və bu üzdən onunla bağlı polisə şikayət edildiyi iddia edilir.
Lakin bu iddiaya repçinin yaxınlarından hər hansı münasibət almaq mümkün olmayıb.
Xatırlatma
Paster ləqəbli repçi Pərviz Quluzadə isə 2019-cu il dekabrın 27-də 30 sutka inzibati həbsə məhkum edilmişdi. Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) onun narkotikin təsiri altında ictimai asayişi pozduğunu və polisin qanuni tələbinə tabe olmadığını bildirmişdi.
Binəqədi rayon Məhkəməsi onu xırda xuliqanlıq və polisə tabe olmama maddələri ilə cəzalandırmışdı. Lakin onda da sosial şəbəkələrdə onun məhz kliplərinin birində oxşar ifadələr işlətdiyinə görə, cəzalandırldığı vurğulanırdı.
Lakin həmin məsələdə adi hallanan bank bu işə aidiyyatlarının olmadığını açıqlamışdı.
Yaxınları: 'Məhkəmədə Bəşir Süleymanlının çıxışı yarımçıq kəsildi...'
İyulun 16-da Bakı Apellyasiya Məhkəməsində Binəqədi rayon Məhkəməsinin Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun rəhbəri Bəşir Süleymanlının həbs-qətimkan tədbirinin müddətinin uzadılması ilə bağlı qərarından verilmiş şikayətə baxılıb.
İyulun 9-da Binəqədi rayon Məhkəməsi B.Süleymanlı və onunla birgə tutulan bir sıra qeyri-hökumət təşkilatı təmsilçilərinin həbs müddətini daha 3 ay uzatmışdı.
Yaxınlarının verdiyi məlumata görə, B.Süleymanlı apellyasiya məhkəməsində çıxış edərək ona qarşı irəli sürülən ittihamların cəfəngiyat, məhkəmə qərarlarının isə sifarişli olduğunu deyib: "O, həbsinin hüquq müdafiəçilik fəaliyyəti ilə bağlı olduğunu bildirdi".
Yaxınlarının habelə vurğulamasına görə, hakim Emin Əliyev onun çıxışını yarımçıq kəsərək dövlət ittihamçısına söz verib.
Hakim şikayəti təmin etməyib və B.Süleymanlı həbsdə saxlanıb.
Yaxınlarının bu açıqlamasına həmin məhkəmə və başqa rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.
Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun rəhbəri B.Süleymanlı bu il martın 14-də vətəndaş cəmiyyətinin bir neçə təmsilçisi ilə birgə saxlanıb. Onlara qarşı Cinayət Məcəlləsinin 193-1.3.2-ci (cinayət yolu ilə əldə edilmiş xeyli miqdarda əmlakı leqallaşdırma), 308.2-ci (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə, ağır nəticələrə səbəb olduqda) və 313-cü (vəzifə saxtakarlığı) maddələri ilə ittiham irəli sürülüb.
B.Süleymanlı və digərləri onlara qarşı irəli sürülən ittihamları rədd edirlər.
Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsində 2014-cü ildə bir sıra qeyri-hökumət təşkilatları (QHT) ilə bağlı cinayət işi açılıb. "QHT işi"nin sonradan bağlandığı bildirilsə də, bu ildən onun yeniləndiyi açıqlanıb.
Xatırlatma
B.Süleymanlı 2014-cü ilin mayında da "QHT işi" üzrə qanunsuz sahibkarlıq, vergidən yayınmada suçlanaraq 3 il 6 ay azadlıqdan məhrum edilmişdi. O zaman da ittihamları qəbul etməyən Süleymanlı 2015-ci ilin martında prezidentin əfv sərəncamı ilə azadlığa çıxmışdı. Həmin vaxt o, Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin (SMDT) icraçı direktoru idi. Bu qurum monitorinq apardığı zamanlar Azərbaycandakı seçkilərlə bağlı, əsasən, tənqidi hesabatlar dərc edib.
Son iki ildə Azərbaycanda 40-a yaxın jurnalist, bloqer və ictimai fəal həbs olunub. Bəzi hüquq müdafiəçilərinə görə, hazırda Azərbaycanda 370-dən çox siyasi məhbus var. Azərbaycan rəsmiləri isə bunu qəbul etmirlər, onlar deyirlər ki, siyasi məhbus siyahılarında yer alanlar sırf törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə cəlb olunublar.
'Hacı Vəliyevlə bağlı müraciətlər cavabsız qalıb'
Fəaliyyətini dayandıran "Gənc Qazilər" İctimai Birliyinin (İB) sədri Hacı Vəliyevin həbsdə qeyri-insani rəftara məruz qalması və zorakılıqla üzləşməsi ilə bağlı rəsmi qurumlara edilən müraciətlərə hələ də cavab verilmədiyi bildirilir.
Bu barədə müdafiə tərəfinə istinadla onun yaxınları məlumat veriblər.
Onların bildirməsinə görə, müdafiə tərəfi iyulun 1-də konkret Ombudsman Aparatına, Ədliyyə Nazirliyinə və Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətinə müraciət ediblər. Yaxınlarının sözlərinə görə, bu iki həftə ərazində müdafiə tərəfinin müraciətinə heç bir reaksiya verilməyib.
Hacı Vəliyevin səhhətinin pisləşdiyi deyilir
Fəaliyyətini dayandıran "Gənc Qazilər" İctimai Birliyinin (İB) həbsdə olan sədri Hacı Vəliyevin aclıq aksiyasını davam etdirdiyi bildirilir.
Bu barədə iyulun 15-də onun yaxınları məlumat yayıblar.
Məlumatda vurğulanır ki, H.Vəliyev səhhətinin getdikcə daha da pisləşdiyini, buna baxmayaraq aclıq aksiyasını davam etdirməkdə israrlı olduğunu çatdırıb.
Onun həmçinin, saxlanma şəraitindən və Qarabağ savaşında xəsarət alan gözünün müalicə edilməməsindən narazı olduğu, müəssisədə izolyasiya şəraitində saxlanıldığını bildirdiyi söylənir.
Yaxınlarının bundan da əvvəl açıqladıqlarına görə, H.Vəliyev iyunun 21-dən "ədalətsiz mühakiməsinə qarşı" aclıq aksiyası keçirir. Daha əvvəl onunla görüşən vəkilləri də onun yeriməkdə çətinlik çəkdiyini bildirmişdilər.
Yaxınlarının əlavə etməsinə görə, H.Vəliyev hazırda Penitensiar Xidmətin müalicə müəssisəsində saxlanır.
Bu açıqlamaya Penitensiar Xidmət və başqa rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.
H.Vəliyev Cinayət Məcəlləsinin 221.3-cü (Silahdan və ya silah qismində istifadə olunan əşyalardan istifadə edilməklə xuliqanlıq...) və 186.1-ci (Özgənin əmlakını qəsdən məhv etmə və ya zədələmə - zərərçəkmiş şəxsə xeyli miqdarda ziyan vurmaqla törədildikdə) maddələri ilə ittiham olunur.
Xatırlatma
H.Vəliyev bu il aprelin 1-də həbs edilib. İttihami qəbul etmir. Onun həbsindən sonra "Gənc Qazilər" İB-nin fəaliyyətini dayandırdığı açıqlanıb. Bu barədə həmin qurum adından yayılan məlumatda qeyd olunub ki, son dövrlər yaranmış bir sıra obyektiv, subyektiv səbəblər, o cümlədən üzvlər arasında əlaqələrin zəifləməsini nəzərə alaraq, təşkilatın fəaliyyəti ilə bağlı geniş müzakirələr aparılıb: "Yekun nəticə olaraq, birliyin fəaliyyətinin bu mərhələdə dayandırılmasının daha məqsədəuyğun olduğu qənaətinə gəlmişik".
H.Vəliyev sosial şəbəkələrdə tənqid çıxışları ilə də tanınırdı. O, xüsusilə İkinci Qarabağ müharibəsindən sonrakı dövrdə döyüşlərdə sağlamlığını itirmiş hərbçilərin və ya həlak olanların ailələrinin problemlərini ictimailəşdirib.
"Gənc Qazilər" İB 2021-ci ildə "Qarabağ Qaziləri" İB-nin əsasında yaradılmışdı.
Azərbaycanda külək elektrik stansiyalarında istehsal azalıb
2025-ci ilin birinci yarımilində Azərbaycanda elektrik enerjisinin istehsalı 291.5 mln. kVt/st. - 2.2 faiz artaraq 13 mlrd. 849.3 mln. kVt/st. olub.
Bu barədə Energetika Nazirliyi iyulun 15-də məlumat yayıb.
Bu dövrdə istilik elektrik stansiyalarında 11 mlrd. 519,2 mln. kVt/st, su elektrik stansiyalarında 1 mlrd. 860 mln. kVt/st elektrik enerjisi istehsal olunub.
Amma rəsmi açıqlamaların müqayisəsi göstərir ki, ayrılıqda götürəndə günəş elektrik stansiyalarında istehsalda artım olsa da, külək ( -8.7 mln.kVt/st) və Bərk Məişət Tullantılarının Yandırılması Zavodunda ( -0.5 mln.kVt/st) azalma var.
Bununla belə nazirlik vurğulayır ki, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ümumilikdə bərpa olunan enerji mənbələrindən 297.2 mln. kVt/st artımla 2 mlrd. 330.1 mln. kVt/st elektrik enerjisi hasil edilib.
2025-ci ildə Azərbaycanda yaşıl enerji (bərpa olunan enerji) istehsalının payının 24 faizə çatdırılması hədəflənir. Ölkənin ümumi enerji istehsalında bu payın 2030-cu ildə isə 30 faizə yüksəldilməsi planlaşdırılır. Amma 2024-cü il göstəricilərinə görə, bu rəqəm 21 faiz civarında olub.
Bəzi müstəqil iqtisadçılar düşünür ki, Azərbaycanda bərpa edilən enerji istehsalı bu sahəyə qoyulan investisiyalara adekvat deyil. Onların fikrincə, həmin sahəyə qoyulan vəsaitdən heç də səmərəli istifadə mümkün olmayıb. Bu sahədə mövcud sayılan bir çox qurğuların faktiki işləmədikləri vurğulanır.
'Media haqqında' Qanuna dəyişikliklər qəbul edildi
Bu gün, iyulun 14-də Milli Məclis "Media haqqında" Qanuna təklif edilən dəyişiklikləri qəbul edib.
Dəyişikliklərə əsasən, xarici media qurumlarının filial və nümayəndəlikləri dövlət qeydiyyatına alındıqdan sonra yeddi iş günü ərzində Media Reyestrinə daxil edilməlidir. Qanun pozulduqda və ya Media Reyestrindən çıxarıldıqda həmin qurumların fəaliyyəti dayandırılacaq, onların saytlarına giriş məhdudlaşdırılacaq.
Yeniliklərə görə, xarici jurnalistlər və nümayəndəliklərdə çalışan əməkdaşlar Media Reyestrinə daxil edilməyəcək.
Qanun layihəsi informasiya agentlikləri üçün də tələbləri sərtləşdirir. Agentliklərin azı 20 media orqanı ilə müqaviləsi və beş xarici ölkədə akkreditə olunmuş jurnalisti olmalıdır.
Media subyektlərinin adlarının ictimai qaydalara, mənəviyyata və əxlaqa uyğun olması, istifadəçiləri çaşdıran ifadələrdən istifadə edilməməsi də yeni tələblər arasındadır.
Media Reyestrinə daxil olmayan çap və onlayn media subyektlərinin fəaliyyətinə xitam veriləcək. Eyni zamanda, reyestr tələblərinə əməl etməyən media qurumları xəbərdarlıqdan sonra pozuntuları davam etdirərsə, reyestrdən çıxarılacaq və saytlarına giriş məhdudlaşdırılacaq.
Qanunvericilik dəyişikliklərinə əsasən, çap məhsulları Media Reyestrində qeydiyyatsız yayıldığı halda, fiziki şəxslər 500-1000, vəzifəli şəxslər 1500-2500, hüquqi şəxslər isə 3000-5000 manat cərimələnəcək.
Son dəyişikliklərə görə, qanunvericiliyin tələblərinə əməl etməyən xarici media qurumlarının filial və nümayəndəlikləri ləğv olunaraq hüquqi şəxslərin dövlət reyestrindən çıxarılacaq.
Bəzi media ekspertləri düşünür ki, əlavələrlə qanunda bir qədər də məhdudlaşdırmalar artırılır. Onların fikrincə, dəyişikliklərdən sonra bu qanun beynəlxalq standartlardan bir qədər də uzaqlaşır.
Xatırlatma
Azərbaycanda "Media haqqında" Qanunu parlament 2021-ci ildə qəbul edib. Prezident onu 2022-ci ilin əvvəlində imzalayıb.
Qanunun qəbulu ərəfəsində bir sıra jurnalist və ekspertlər etiraz aksiyası keçirərək ona qarşı çıxmışdılar. Onların fikrincə, sənəddə xüsusilə reyestrlə bağlı tələblər müstəqil jurnalist və media orqanlarının çərçivəyə salınmasına xidmət edəcək. Hərçənd, parlamentdəki çoxluq belə fikirləri əsasız sayırdılar.
AXCP üzvünün 'karser'ə salındığı bildirilir
Hazırda 3 saylı İxtisaslaşdırılmış Müalicə Müəssisəsində (tubzon) həbs cəzası çəkən Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) üzvü Elbəyi Kərimlinin cərimə kamerasına (karser) salındığı bildirilir. Bu barədə iyulun 13-də "Azadlıq" qəzetinin vebsaytında məlumat yayılıb.
Məlumatda iddia edilir ki, Kərimli cəzaçəkmə müəssisəsinə Ədliyyə Nazirlinin Penitensiar Xidmətindən gələn nümayəndələrin önündə tənqidi çıxış edib, şərlənərək həbs olunduğunu deyib, bundan sonra isə o döyülüb və "karser"ə salınıb.
Onun cərimə kamerasına nə vaxt və nə qədər müddətə salındığı haqda məlumat verilmir.
Bu iddialara Penitensiar Xidmətdən münasibət almaq mümkün olmayıb. Amma bu qurumdan bundan əvvəl oxşar şikayətlərlə bağlı vurğulanıb ki, onlar məhbuslarla yalnız qanun çərçivəsində davranırlar.
Kərimlinin 2023-cü ilin avqustunda keçmiş prezident Heydər Əliyevin heykəlinə "Stalin" yazdıqdan sonra narkotik ittihamı ilə həbs olunduğu bildirilir. 2024-cü ildə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi ona satış məqsədilə külli miqdarda narkotik saxlama maddəsi ilə 6 il həbs cəzası verib.
Sonradan Ali Məhkəmə onun hökmündən satış məqsədini çıxararaq cəzasını 5 ilə endirib.
Xatırlatma
Müxalifətdə olan AXCP-nin hazırda ümumilikdə 15 civarında üzvü uzunmüddətli həbsdədir. Üstəlik, bir çox fəalları inzibati qaydada həbs edilib. Onlar müxtəlif ittihamlarla üzləşsələr də, partiya onların hamısının siyasi sifarişlə həbs olunduğunu açıqlayıb. Azərbaycan rəsmiləri isə ölkədə siyasi məhbus olması ilə bağlı deyilənləri qəbul etmirlər. Onlar vurğulayırlar ki, siyasi məhbus siyahısında yer alan şəxslər sırf törətdikləri əmələ görə mühakimə ediliblər.
Bəzi hüquq müdafiəçilərinin hesablamalarına görə, hazırda Azərbaycanda 370-dan çox siyasi məhbus var.
6 mindən çox vətəndaş hakerlərin qurbanına çevrilib [Rəsmi]
6 min 200-dən artıq istifadəçinin hakerlərin qurbanına çevrildiyi müəyyən olunub. Bu barədə Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidmətinin (XRİTDX) iyulun 14-də yaydığı məlumatda bildirilir.
Xidmət vurğulayıb ki, dövlət qurumlarını təhlükələrdən qorumaq məqsədilə informasiya təhlükəsizliyi üzrə audit və monitorinqləri davam etdirirlər. "Cari ilin birinci yarım ili ərzində 47 dövlət qurumunun 95 əməkdaşı kibergigiyena qaydalarına riayət etmədiyinə görə haker hücumlarının qurbanına çevrilib", - XRİTDX-n məlumatında əlavə edilib.
Bildirilir ki, hakerlərin hədəfinə çevrilmiş dövlət qulluqçularının 16 faizi admin səlahiyyətli əməkdaşlar olublar: "Bu da ciddi narahatlıq doğurmaqla yanaşı, həmin dövlət qurumlarında daxili informasiya təhlükəsizliyinə nəzarətin kifayət qədər olmadığını və bu sahədə zəruri addımların atılmadığını göstərir".
Vurğulandığına görə, internetdən istifadə edərkən informasiya təhlükəsizliyinə, fərdi kibergigiyena qaydalarına riayət etməyən vətəndaşlar da haker hücumlarının qurbanına çevrilirlər: "2025-ci ilin birinci yarımilində hakerlərin qurbanına çevrilmiş dövlət xidməti istifadəçiləri olan vətəndaşların sayı 6 min 164 olub".
Xidmət haker qurbanlarına çevrilən dövlət xidməti istifadəçilərinin təmsil olunduğu qurumların siyahısını da dərc edib. Bu, siyahıda ilk yerdə Dövlət İmtahan Mərkəzi (2 min 406 vətəndaş) gəlir. Sonrakı yerlərdə İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyi, Dövlət Vergi Xidməti və Daxili İşlər Nazirliyi gəlir. Bütünlükdə siyahıda 20-dən çox qurumun adı çəkilir.
Rəsmi açıqlamaya sözügedən qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.
İctimai fəalın 30 sutka həbs edildiyi bildirilir
İctimai fəal Anar Abdulla inzibati qaydada 30 sutka həbs edilib. Bu barədə onun yaxınları məlumat yayıb.
Yaxınlarının sözlərinə görə, fəal iyulun 11-də Binəqədi rayon Məhkəməsinin qərarı ilə İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 510-cu (xırda xuliqanlıq) və 535.1-ci (polisin qanuni tələblərinə tabe olmamaq) maddələri ilə təqsirli bilinib.
Onların vurğulamasına görə, A.Abdulla məhkəmədə bildirib ki, Atatürk Prospektində avtobusdan düşəndə saxlanılıb və heç bir inzibati xəta törətməyib.
Bütün bu deyilənlərə Binəqədi rayon Məhkəməsi və Daxili İşlər Nazirliyindən münasibət almaq mümkün olmayıb.
A.Abdulla Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin (SMDT) sədri Anar Məmmədli ilə birlikdə cinayət işinə cəlb olunub. O, qaçaqmalçılıq da daxil olmaqla səkkiz maliyyə cinayəti əməlində ittiham olunur. Barəsində polisin nəzarətinə vermə-qətimkan tədbiri seçilib.
Xatırlatma
SMDT rəhbəri A.Məmmədli ötən il aprelin 29-dan həbsdədir. Ona qarşı öncə Cinayət Məcəlləsinin 206.3.2-ci (qaçaqmalçılıq, əvvəlcədən əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən törədildikdə) maddəsi ilə ittiham irəli sürülsə də, istintaqın sonunda qanunsuz sahibkarlıq, cinayət yoluyla əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılması, vergidən yayınma və s. əlavə maddələrlə ittiham ağırlaşdırılıb. Həmin maddələrdə 12 ilədək həbs cəzası nəzərdə tutulub.
Hüquq müdafiəçilərinin hesabatına görə, hazırda Azərbaycanda 370-dən çox siyasi məhbus var. Azərbaycan hakimiyyəti isə ölkədə siyasi iradəsinə görə insanların təqib olunmadığını bildirir və siyasi məhbusların olmasını qəbul etmir.
Azərbaycan ifadə azadlığına görə 144-cü yerdə
İllik Qlobal İfadə Hesabatına (2025) görə, 5.6 milyarddan çox insan son 10 ildə ifadə azadlığının azalması ilə üzləşib.
Hesabata əsasən, ifadə azadlığı reytinqləri 77 ölkədə aşağı düşüb, hazırda yalnız 35 ölkə "açıq" kateqoriyasında yer alır. Bu, qlobal miqyasda ifadə azadlığının ciddi şəkildə gerilədiyini göstərir.
Hesabatda qeyd olunur ki, son 10 il ərzində ifadə azadlığında yaxşılaşma yalnız dünya əhalisinin 4 faizinə – 300 milyondan az insana təsir edib. Bu müsbət dəyişiklik cəmi 15 ölkədə qeydə alınıb.
Hər 20 nəfərdən biri ifadə azadlığında irəliləyiş, 19 nəfər bunun əksini –geriləmə yaşayıb.
Bu il ən yüksək reytinqə malik ölkələr Danimarka, İsveçrə və İsveç olub (müvafiq olaraq 94, 93 və 93 bal). Siyahının sonunda isə Belarus, Nikaraqua və Şimali Koreya qərarlaşıb (müvafiq olaraq 1, 1 və 0 bal).
Qeyd olunub ki, təkcə bir il ərzində (2024) 13 ölkənin göstəriciləri azalıb.
Hesabatın təqdim etdiyi şkalada Azərbaycan 6 balla 161 ölkə arasında 144-cü yerdə qərarlaşıb. Ölkə ifadə azadlığının "böhran vəziyyətində" olduğu kateqoriyaya daxildir.
Azərbaycanın qonşuları olan Gürcüstan 56 balla 77-ci, Ermənistan 67 balla 59-cu sırada qərarlaşıb. Türkiyə siyahıda 9 balla 137-ci, Rusiya 3 balla 151-cidir.
Azərbaycanda rəsmi işləyənlər azalır
2025-ci ildə Azərbaycanda rəsmi işləyənlərin sayı azalıb. Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsi (DSK) məlumat yayıb.
Komitənin bu gün, iyulun 11-də yaydığı son məlumata görə, 2025-ci il iyunun 1-i vəziyyətinə ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin sayı 1 milyon 769.2 min nəfər olub. Onlardan 873 min nəfəri iqtisadiyyatın dövlət sektorunda, 896.2 min nəfəri isə qeyri-dövlət sektorunda fəaliyyət göstərib.
Bundan bir ay əvvəl, mayın 1-də isə onların sayı 1 milyon 771.7 min, ilin əvvəlində isə 1 milyon 778.5 min nəfər təşkil edib. Beş ay ərzində ölkədə rəsmi işləyənlərin sayı 10 minə yaxın azalıb.
İlin əvvəlində işləyənlərin 882.8 min nəfəri dövlət, 895.7 min nəfəri isə qeyri-dövlət sektorunun payına düşüb. Bu rəqəmlərdən bəlli olur ki, işini itirənlər dövlət sektorunda çalışırmışlar.
Rəsmi rəqəmlərə görə, Azərbaycanda əməkqabiliyyətli insanların sayı 5 milyondan çoxdur. Halbuki, 2025-ci il yanvarın 1-nə olan ilkin məlumatlara əsasən, Azərbaycanda işsizlərin rəsmi sayı cəmi 282.3 min nəfər olub. Müstəqil iqtisadçılar deyir ki, bu rəqəm həqiqəti əks etdirmir. Onların fikrincə, Azərbaycanda işsiz kimi rəsmi qeydiyyata düşmək iş tapmaqdan çətindir.
Rəsmilər rəsmi işləyənlərin sayının azalması ilə bağlı hər hansı açıqlama verməyiblər.
2020-ci il koronovirus pandemiyasına qədər rəsmilər iddia edirdilər ki, son 15 ildə ölkədə 2 milyon iş yeri yaradılıb. Amma müstəqil iqtisadçılar da buna inanmır, həmin rəqəmin dəfələrlə şişirdildiyini hesab edirdilər.
Neft-qaz sektorunda investisiya 24 faiz azalıb
2025-ci ilin yanvar-iyun aylarında əsas kapitala 8 milyard 73.5 milyon manat , yaxud əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0.5 faiz az investisiya yönəldilib.
Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) bu gün, iyulun 10-da yaydığı məlumatda bildirilir.
Açıqlamaya görə, neft-qaz sektoruna yönəldilmiş investisiyaların həcmi 23.8 faiz azalıb, qeyri neft-qaz sektoruna investisiyaların həcmi isə 13.5 faiz artıb.
Müstəqil iqtisadçılara görə, bu, reallıqda ölkə iqtisadiyyatında azalma ilə müşahidə edilir. Neft-qaz sahəsi ölkənin əsas gəlir mənbəyidir.
DSK vurğulayır ki, hesabat dövründə ölkənin sənaye müəssisələri, bu sahədə fəaliyyət göstərən fərdi sahibkarlar 31.2 milyard manatlıq və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1.9 faiz az sənaye məhsulu istehsal ediblər. Neft-qaz sektorunda məhsul istehsalı 3.1 faiz azalıb, qeyri neft-qaz sektorunda isə 6.3 faiz artıb.
Ölkə ixracının təqribən 90 faizi neft və qaz sektorunun payına düşür.
Bugünlərdə dövlət başçısı İlham Əliyev deyib ki, son 20 il ərzində Azərbaycan iqtisadiyyatına 350 milyard ABŞ dolları sərmayə qoyulub. Onun vurğulamasına görə, Azərbaycanda çox müsbət sərmayə iqlimi mövcuddur. Amma bəzi müstəqil iqtisadçılar həmin fikirlə razılaşmırlar. Onların sözlərinə görə, üstəlik, ölkəyə yatırılan sərmayədən səmərəli istifadə edilməyib.
Azərbaycanda rus bölmələrinin bağlanması gündəmdə deyil-nazir
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələrinin bağlanması məsələsi gündəmdə deyil. AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, bunu iyulun 10-da elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev ADA Universitetində "Sertifikatlaşdırma 2025: peşəkar müəllim - keyfiyyətli təhsil" mövzusunda keçirilən tədbirdə deyib.
Nazir bildirib ki, məqsəd şagirdlərin xarici dillərlə yanaşı, Azərbaycan dilini də yüksək səviyyədə bilməsini təmin etməkdir: "Rus dili üzrə müəllim hazırlığında müəyyən çatışmazlıqlar mövcuddur. Müəllimlərin işə qəbulu prosesində rus bölməsi üzrə imtahan nəticələri göstərir ki, maksimal nəticə 50–60 bal arasındadır. Azərbaycan bölməsi üzrə isə 80-dən yuxarıdır. Bu səbəbdən biz müəllimlərin işə qəbulunda aşağı bal toplamış namizədləri də nəzərə almağa məcbur oluruq".
Son həftələr Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin gərginləşməsi fonunda bəzi ölkə vətəndaşları dövlət hesabına rus dilində təhsil verməyin düzgün olmadığı və bunun aradan qaldırılması ilə bağlı təkliflər səsləndirirdilər.
Rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycanda 300-dən çox məktəbdə rus dilində tədris aparılır. Ölkədə 4 mindən çox orta məktəbin olduğu bildirilir.
Xatırlatma
İki həftə öncə, iyunun 27-də Rusiya Federasiyasının Yekaterinburq şəhərində hüquq-mühafizə orqanları Azərbaycan əsilli insanlara qarşı əməliyyat keçirib, bu zaman iki şəxs həlak olub, 10-a yaxın şəxs də saxlanıb. Rusiya hüquq-mühafizə orqanları əməliyyatı illər əvvəl baş verən cinayət işinin təhqiqatı ilə izah ediblər. Amma sonrakı günlər Rusiyada Azərbaycan diasporunun bir sıra rəhbərləri və üzvləri də saxlanıb.
Başa tərəfdən, Azərbaycanda da narkotik və başqa ittihamlarla Rusiya vətəndaşları tutulub. Bütün bunlarla bağlı hər iki ölkənin xarici işlər nazirlikləri narazılıq və narahatlıqlarını ifadə ediblər.
Son günlər iki ölkə arasında münasibətlərin nisbətən normallaşdığı bildirilir.
Azərbaycanda kazinoların fəaliyyətinə icazə verildi
Milli Məclis süni torpaq sahələrində kazino fəaliyyətini leqallaşdıran qanun layihəsini növbədənkənar sessiyasının iyulun 8-də keçirilən iclasında, üçüncü oxunuşda qəbul edib.
Layihəyə əsasən, Azərbaycanda kazino yalnız Xəzər dənizində yaradılan süni torpaq sahələrində təşkil oluna bilər. Üstəlik, onlar yalnız xüsusi lisenziya əsasında fəaliyyət göstərəcək, lisenziya üçün müraciətdən başlayaraq fəaliyyət dövründə dövlət nəzarəti həyata keçiriləcək.
Habelə sənədə görə, kazino təşkilatçısı yalnız hüquqi şəxs ola bilər və maliyyə əməliyyatlarında şəffaflıq, AML/CFT tələblərinə əməl etməlidir.
Oyunlarda yalnız 21 yaşdan yuxarı şəxslərin iştirakı nəzərdə tutulur, virtual kazinolar isə qadağan edilir.
27 il öncənin qadağasına yaşıl işıq
Azərbaycanda kazino oyunları 1998-ci ildə keçmiş prezident Heydər Əliyevin sərəncamı ilə qadağan olunub. Onunla bağlı keçmiş prezident "Azərbaycan Respublikasında iqtisadi cinayətkarlığa qarşı mübarizə sahəsində bəzi tədbirlər haqqında" Sərəncam imzalayıb. Sərəncamda qərar "Azərbaycan xalqının mənəviyyatına mənfi təsir göstərən,... hallara yol verməmək, iqtisadi sahədə cinayətkarlıqla mübarizənin möhkəmləndirildiyi və bazar münasibətlərinin bərqərar olduğu bir zamanda həmin sahədə müxtəlif əyintilərin qarşısını almaq məqsədi ilə" izah edilmişdi.
Amma son illər hakimiyyətə yaxınlığı ilə seçilən bir sıra iş adamları və deputatlar kazino oyunlarına icazə verilməsi ilə bağlı təkliflər səsləndirmişdilər. Onlar bunun ölkədə turizmin və iqtisadiyyatın inkişafına fayda verəcəyini düşünürdülər. İndi də Azərbaycan parlamentində təmsil edilən bəzi deputatların yerli mediaya bildirmələrinə görə, keçmiş dövrdə "effektiv nəzarət mexanizmlərinin olmaması, dünya təcrübəsinin öyrənilməməsi" bu cür fəaliyyət növlərinin Azərbaycan iqtisadiyyatına ziyan vurmasına, qeyri-qanuni yollarla əldə edilmiş pulların leqallaşdırılmasına və digər cinayətlərin törədilməsinə əlverişli şərait yaradırdı. Onların fikrincə, indi dövlət aparatının güclənməsi, nəzarət mexanizmlərinin oturuşması bu gün artıq 28 il öncəki real səbəbləri aradan qaldırmaq üçün kifayət qədər effektiv formada fəaliyyətə imkan verir.
Amma ayrı-ayrı müxalifət təmsilçiləri zaman-zaman açıqlamalarında kazinolara yenidən yaşıl işıq yandırılmasına mənfi münasibətlərini bildiriblər. Onların fikrincə, hakimiyyət belə hallara yol verməkdənsə, əhalinin sosial güzəranın yaxşılaşdırılmasına diqqət ayırmalıdır.
Nazir müavini: Aylıq sabit tariflər 1 manatı aşmayacaq
Növbədənkənar sessiya çərçivəsində Milli Məclisin iyulun 8-də keçirilən iclasında "Qaz təchizatı haqqında" yeni Qanun layihəsi üçüncü oxunuşda qəbul edilib.
Qanun 2026-cı il yanvarın 1-dən qüvvəyə minməlidir. Amma bununla belə, qanunun bir sıra müddəalarının qüvvəyə minmə müddətləri fərqli göstərilib.
Qanunun qəbulu ilə qaz tariflərinin müəyyən edilməsi səlahiyyəti indiki Tarif Şurasından tənzimləyici orqana keçir. Qaz təchizatı sektorunda qiymətləri (tariflər) 2028-ci il iyulun 1-dən tənzimləyici müəyyən edəcək. 2027-ci il yanvarın 1-dən 2028-ci il iyulun 1-dək isə qaz tariflərini müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tənzimləyəcək.
Sənəddə sabit tariflər məsələsi də öz əksini tapıb. Hansı ki, layihədə bu məsələ bəlli olduqdan sonra cəmiyyətdə tənqidlərə səbəb olmuşdu. Tənqidçilər hesab edirdilər ki, evdə qazdan (və ya elektrikdən) istifadə olunmadığı halda, sabit tariflərin müəyyən edilməsi "vətəndaşların cibinə girməkdir".
İyulun 8-də layihə üçüncü oxunuşda qəbul edilərkən bildirilib ki, Azərbaycanda qaz və elektriklə bağlı aylıq sabit tariflər 1 manatı aşmayacaq. Yerli saytların məlumatına görə, bunu energetika nazirinin müavini Orxan Zeynallı deyib. O qeyd edib ki, sabit tarifinin tətbiqində əsas məqsəd xidmətin keyfiyyətinin artırılması, xərclərin istehlakçılar arasında "daha ədalətli" bölünməsidir.
DTX: Xaricdən videomüşahidə kameralarına müdaxilənin qarşısı alınıb
Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) bildirir ki, xaricdən videomüşahidə kameralarına müdaxilənin qarşısını alıb.
Qurumun iyulun 8-də yayılan məlumatına görə, Azərbaycanda ofislərdə, mənzillərdə quraşdırılmış videomüşahidə kameralarına internet üzərindən məsafədən icazəsiz qoşularaq şəxsi və ailə sirri təşkil edən görüntülərin ələ keçirilməsi ilə bağlı texniki tədbirlər görülüb.
Vurğulandığına görə, araşdırmalarla videomüşahidə kameralarının görüntülərinin real vaxt rejimində izlənilməsi imkanına malik istifadəçi hesablarının satışa çıxarıldığı da müəyyən olunub: "Görülmüş təxirəsalınmaz tədbirlərlə kibermüdaxiləyə məruz qalmış müşahidə kameralarının yerləşdiyi ünvanlar təsbit edilmiş, bu cihazlara keçirilmiş texniki baxış zamanı ümumi təhlükəsizlik boşluğu aşkarlanıb".
DTX-nin əlavə etməsinə görə, aidiyyəti xarici istehsalçı şirkətdən təhlükəsizlik boşluğunun aradan qaldırılması tələb edilib, habelə kibermüdaxiləyə məruz qalmış kameraların videogörüntülərinin xarici internet informasiya ehtiyatlarından silinməsi təmin olunub.
DTX hər hansı ölkə və ya fərd adı çəkməyib.
